Crimitivity

Dit is met stip de meest gestelde vraag nadat ik vertel welke opleiding ik heb gedaan. 

Ons rechtssysteem is gebaseerd op het klassieke paradigma en gaat ervan uit dat mensen rationele wezens zijn. Ze maken hun keuze uit vrije wil en kunnen dus verantwoordelijk worden gehouden voor hun gedrag. Vanuit die gedachte heeft straffen dus ook zin. Het lastige is echter dat men een afweging maakt op basis van bijvoorbeeld de pakkans. 

De tegenhanger is het positivistisch paradigma waar de biologie, psychologie en sociologie onder vallen. Vanuit de biologie ging men op zoek naar lichamelijke factoren die verklaren waarom de een wel crimineel gedrag vertoont en de ander niet. Cesare Lombroso is de grondlegger van de positivistische stroming. Hij was van mening dat je als crimineel wordt geboren en hij vond lichamelijke kenmerken die dat zichtbaar maken. Het probleem was echter dat hij dit onderzoek deed onder gevangen. Grote kans dat er buiten de gevangenis ook genoeg mensen rondlopen met deze fysieke kenmerken.

Vanuit de psychologie ging men op zoek naar afwijkingen in de hersenen/ hersenfuncties. Mensen zijn bijvoorbeeld zwakbegaafd, kennen geen inlevingsvermogen, kunnen hun behoeften niet uitstellen (willen nu die dure auto en niet hoeven sparen), hebben afwijkende morele waarden, hebben een hogere spanningsbehoefte, hebben een stoornis, enzovoort. 

In de sociologie wordt gekeken maar de crimineel in samenspel met zijn/ haar omgeving. Stel alle buren in de straat hebben een dure auto voor de deur staan. Die ene bewoner is niet in staat om zo’n dure auto te betalen. Dan moet het maar op een andere manier.. Een andere oorzaak kan liggen in het hebben van verkeerde vrienden en peer pressure. Vanuit deze gedachte is sociale controle een nuttig middel om criminaliteit te voorkomen. 

Het is dus nog niet zo eenvoudig om de vraag te beantwoorden. Het is maar net hoe je het bekijkt. Bij het lezen van de dossiers van de patiënten in de tbs-kliniek was het (achteraf) makkelijk te verklaren. Een stoornis zonder behandeling, verkeerde vrienden, afwezige en/ of zwakke ouders, incidenten die van kwaad tot erger gingen zonder (goed) ingrijpen. Ik zou bijna zeggen: ‘Logisch dat jij nu hier zit.’ We kunnen in ieder geval wel stellen dat het een combinatie van (bovenstaande) factoren is en met alle kennis zouden we crimineel gedrag moeten kunnen voorkomen. Voorkomen is nog altijd beter dan genezen.

Op de afbeelding (uit eigen archief van 2009, dus kwalitatief niet zo sterk helaas) een weergave van Frenologie, de leer van de geest. Deze gaat ervan uit dat karakter en aanleg worden bepaald door de groei van bepaalde hersendelen. Een bekend voorbeeld hiervan is de talenknobbel. 

Vind je het leuk wat je zojuist hebt gelezen en wil je er meer van weten? Blijf op de hoogte via Facebook door mijn pagina te liken. Bij 100 likes verloot ik een Crimitivity goodie bag!